Księga Rodzaju – 1 Księga Mojżeszowa
Struktura Księgi
I. Prastara Historia (Historia ludzkości pierwotna prehistoryczna) 1:1-11:9 Wschód (Początek ludzkości)
A. Stworzenie 1:1-2:25
1. Stworzenie świata i człowieka 1:1-2:3 (Początek świata)
2. Stworzenie mężczyzny i kobiety 2:4-25 (Początek małżeństwa)
B. Upadek 3:1-5:32 (Początek grzechu)
1. Upadek człowieka 3:1-24
a. Kuszenie człowieka 3:1-5
b. Upadek człowieka 3:6-7
c. Sąd nad człowiekiem 3:8-24
2. Po upadku: Konflikt w rodzinnych rodach 4:1-5:32
a. Pierwszy konflikt między rodami 4:1-15
b. Bezbożny ród Kaina 4:16-24
c. Pobożny ród Seta 4:25-5:32
C. Sąd poprzez potop 6:1-9:29
1. Przyczyna potopu 6:1-5 Joz 24:2
a. Bezbożne rozmnażanie się 6:1-4
b. Kontynuacja bezbożnego życia 6:5
2. Cel Potopu jako sądu Bożego 6:6-22
a. By zniszczyć bezbożnych 6:6-7
b. By ocalić pobożnych 6:8-22
3. Potop 7:1-8:19
a. Budowa Arki 7:1-10
b. Zalanie ziemi 7:11-24
c. Opadanie wody 8:1-19
4. Rezultat potopu 8:20-9:17
a. Noe uwielbia Boga 8:20-22
b. Bóg zawiera przymierze z Noe 9:1-17
„Prawo Noego” – zakaz spożywania krwi oraz zakaz odbierania życia.
5. Po potopie: Grzech w pobożnym rodzie 9:18- 29
a. Synowie Noego 9:18-19
b. Postępek Chama 9:20-24
c. Przekleństwo Kanaana 9:25-27
d. Śmierć Noego 9:28-29
D. Sąd przy wieży Babel 10:1-11:9 (Początek narodów)
1. Rodzinne rody po potopie 10:1- 32 – „Tablica Narodów”
a. Ród Jafeta 10:1-5
b. Ród Chama 10:6-14
c. Ród Kanaana 10:15-20
d. Ród Sema 10:21-32
2. Sąd nad rodami rodzinnymi (przyszłymi narodami) 11:1-9
a. Budowa wieży Babel 11:1-3
b. Motyw budowy wieży 11:4
c. Sąd nad rodami i powstanie narodów 11:5-9
II. Patriarchalna Historia (Historia patriarchów) 11:10-50:26 Zachód (Początek Izraela)
A. Historia (Życie) Abrahama 11:10-25:18 (Ojciec ludu Bożego – Izraela)
1. Przedstawienie Abrama 11:10-32
a. Rodzina (korzenie) Abrama 11:10-26
b. Przeszłość Abrama 11:27-32
2. Życie Abrama (zwanego później Abraham) z Bogiem 12:1-25:11
I etap – (okres 11 lat; wiek Abrama 75-86) 12-16 r.
A. Powołanie Abrama 12:1-20; Dz 7:2
1. Powołanie 12:1-8
a. Bóg powołuje Abrama 12:1
b. Obietnica dla Abrama 12:2-3,7
– licznego potomstwa
– błogosławieństwa
– ziemi dla potomstwa
2. Reakcja Abrama 12:4-6,8
a. pójście za głosem Bożym
b. wybudowanie ołtarza i modlitwa
B. Próby powołanego Abrama 12:9-14:24
1. Próba z zewnątrz w Egipcie 12:9-20
( próba dotycząca potrzeb fizycznych i poczucia bezpieczeństwa)
2. Próba z wewnątrz w Kanaanie 13:1-13
( próba dotycząca uważania innych za wyższych od siebie)
a. Poróżnienie pomiędzy sługami Abrama i Lota 13:1-9
b. oddzielenie Lota od powołanego Abrama 13:10-13
3. Boża obietnica dla zwycięscy 13:14-18 (przekazanie ziemi dla powołanego i jego potomstwa)
4. Próba więzów niematerialnych (rodzinnych) 14:1-20 ( próba dotycząca miłości oraz lojalności)
a. Lot w tarapatach 14:1-12
b. Pomoc Abrama 14:13-16
c. Król i kapłan Melchizedek błogosławi Abrama 14:17-20
5. Próba więzów materialnych (chęci wzbogacenia się) 14:21-24
C. Przymierze z wypróbowanym Abramem 15:1-24
1. Bóg daje obietnicę nagrody i licznego potomstwa 15:1-5
2. Reakcja Abrama: wiara – przyjęta przez Boga: jako sprawiedliwość 15:6
3. Bóg zawiera przymierze z Abramem 15:7-17
4. Bóg ponownie daje obietnicę ziemi dla potomków Abrama 15:18-21
D. Cielesny plan Saraj: aby Abram miał syna z Hagar 16:1-16
Narodziny Izmaela (Ismaela)
II etap – („cisza” 13 lat: wiek Abrama 87-98) cieszenie się Izmaelem (Ismaelem)
III etap – (okres 4 lat: wiek Abrama: 99-102) 17-21 r.
A. Przygotowanie do wypełnienia obietnicy 17-20
1. Ukazanie się Boga Jahwe 17:1-27
a. Wezwanie do posłuszeństwa 17:1-2 b. Odświeżenie przymierza oraz obietnicy narodzin syna 17:3-22
– zmiana imienia Abrama na Abraham 17:3-8
– obrzezanie znakiem przymierza 17:9-14
– zmiana imienia Saraj na Sara 17:15-16
– zapowiedz narodzin syna z Sary: (spadkobiercą przymierza) 17:17-22
c. Reakcja Abrahama: posłuszeństwo 17:23-27 (dokonanie obrzezania)
2. Kolejne ukazanie się Boga Jahwe 18:1-27
a. Kolejna zapowiedź narodzin syna z Sary 18:1-10
b. Reakcja Sary: śmiech 18:11-15
c. Zapowiedź zniszczenia Sodomy i Gomory 18:16-21
d. Reakcja Abrahama: targowanie się z Bogiem 18:22-33 (wstawiennictwo za sprawiedliwymi z Sodomy)
3. Ukazanie Bożego sądu nad Sodoma i Gomorą 19:1-29
a. Duchowe zepsucie Sodomy i Gomory 19:1-11
b. Uratowanie rodziny Lota 19:12-23
c. Fizyczne zniszczenie Sodomy i Gomory 19:24-29
4. Ukazanie wad „sprawiedliwej” rodziny Lota 19:30-28
5. Próba wiary Abrahama u Abimelecha 20:1-18
(Bóg udaremnia narodziny obiecanego syna z innego mężczyzny)
B. Wypełnienie obietnicy 21:1-21
1. Narodziny Izaaka 21:1-8
2. Oddalenie Izmaela (Ismaela) 21:9-21
(około 2 lata po narodzinach Izaaka; wiek Izmaela około 15 lat)
3. Przymierze pomiędzy Abrahamem a Abimelekiem 21:22-34
IV etap – („cisza” około 12-13 lat; wiek Abrahama 103-115) cieszenie się Izaakiem
V etap – (okres 60 lat; wiek Abrahama: 115-175) 22-25:18 r. problemy rodzinne
1. Ofiarowanie Izaaka – największa próba wiary Abrahama 22:1-24 (wiek Izaaka około 15 lat)
Największa próba: czy miłość do obietnicy (Izaaka) jest większa niż miłość do Boga)
2. Śmierć i pogrzeb Sary 23:1-20
3. Pomoc Izaakowi w znalezieniu żony – Małżeństwo Izaaka z Rebeką 24:1-67
4. Małżeństwo Abrahama z Keturą (kolejnych 6 synów według ciała) 25:1-4
5. Śmierć i pogrzeb Abrahama 25:5-11
3. Potomkowie Izmaela (Ismaela) syna Abrahama 25:12-18
B. Historia (Życie) Izaaka 25:19-26:35 (Pierwszy potomek Izraela)
1. Rodzina Izaaka – narodziny bliźniaków: Ezawa i Jakuba 25:19-34
2. Izaak u Abimeleka – upadek Izaaka 26:1-33
3. Upadek Ezawa: syna Izaaka 26:34-35
4. Sprzeczna z wolą Bożą postawa Izaaka 27:1-46
C. Historia (Życie) Jakuba 27:1-36:43 (Instrument rozmnożenia Izraela)
1. Życie Jakuba w Betel 28:10-31:55 (Jakub oszukuje)
a. Jakub wyłudza pierworodztwo Ezawa 25:27-34
b. Jakub wyłudza błogosławieństwo Ezawa 27:1-28:9
c. Sen Jakuba 28:10-22
2. Życie Jakuba w Charanie (Padam Aram) 28:10-31:55 (Jakuba oszukują)
a. Praca Jakuba u Labana za jego córki: Rachel i Lea 29:1-30:43
(1). Synowie Jakuba 29:1-30:24 (Laban wykorzystuje)
(2). Bogactwo Jakuba 30:25-43 (Jakub kombinuje)
b. Walka Jakuba o sprawiedliwość 31:1-55 – ochrona Jakuba (a Bóg błogosławi)
3. Podróż Jakuba do Kanaanu 32:1-33:20 (nowy Jakub – Izrael)
a. Walka Jakuba z Aniołem Pana 32:1-32
b. Pojednanie Jakuba z Ezawem 33:1-20
4. Życie Jakuba w Kanaanie 34:1-35:29 (rodzinne problemy Jakuba)
a. Zniesławienie Diny 34:1-31
b. Pobyt w Betel 35:1-15
c. Śmierć Racheli i Izaaka 35:16-29
5. Potomkowie Ezawa (Edoma) brata Jakuba 36:1-43 (ród Edomitów czyli Idumejczyków)
D. Historia (Życie) Józefa 6:1-9:29 (Instrument zachowania Izraela)
1. Zepsucie w rodzinie Józefa 37:1-38:30
a. Grzech wewnątrz rodziny 37:1-36 (bracia sprzedają Józefa)
b. Grzech na zewnątrz rodziny 38:1-30 (grzech w rodzinie Judy)
2. Poniżenie Józefa 39:1-40:23
a. Józef niewolnikiem 39:1-23
(1). Służba u Polifara 39:1-19
(2). test Józefa poprzez żonę Potifara 39:20-23
b. Józef więźniem 40:1-23
3. Wywyższenie Józefa 39:1-40:23
a. Józef zarządcą Egiptu 41:1-57
(1). Józef tłumaczy sen Faraona 41:1-36
(2). Faraon ustanawia Józefa swym ministrem 41:37-57
b. Józef wybawicielem swej rodziny 42:1-50:26
(1). Pierwsza wizyta braci Józefa w Egipcie w poszukiwaniu chleba 42:1-38
(2). Druga wizyta braci Józefa w Egipcie w poszukiwaniu chleba 43:1-45:28
(3). Rodzina Jakuba przybywa i osiedla się w Egipcie 46:1-47:26
(4). Błogosławieństwo Jakuba 47:27-49:32
(5). Śmierć i pogrzeb Jakuba 49:33-50:14
(6). Śmierć i pogrzeb Józefa 50:15-26
Podsumowanie:
Bóg stworzył: a szatan zepsuł. W związku z tym: człowiek upadł: a Bóg dał obietnicę ratunku (zbawienia). Mamy w tej księdze dwóch ojców: Adama – ojca rasy stworzonej oraz Abrahama – ojca rasy powołanej. Do które rasy należysz? Do pierwszej lub drugiej. Ludzie należący do rasy powołanej to ci: którzy odpowiedzieli na Boże zaproszenie (skierowane do ludzi z rasy stworzonej) poprzez pójście za głosem Boga.
Księga Wyjścia – 2 Księga Mojżeszowa
I. Uwolnienie Izraela 1:1-15:21
1. Potrzeba uwolnienia z Egiptu 1:1-22
a. Rozmnożenie się Izraela 1:1-7
b. Cierpienie Izraela 1:8-14
c. Planowana eksterminacja Izraela 1:15-22
2. Przygotowanie wybawcy dla Izraela 2:1-4:31
a. Mojżesz uratowany przed śmiercią 2:1-10
b. Mojżesz broniąc Izraelitę morduje Egipcjanina 2:11-22
c. Izrael woła do Boga o pomoc 2:23-25
d. Bóg powołuje Mojżesza 3:1-4:17
(1). Cudowne objawienie się Boga 3:1-6
(2). Bóg powołuje Mojżesza na wybawcę 3:7-10
(3). Bóg odpowiada na Mojżesza opory 3:11-4:17
(a). „Kim jestem” 3:11-12
(b). „Jakie jest twe imię” 3:13-22
(c). „Nie uwierzą mi” 4:1-9
(d). „Mam wadę mowy” 4:10-17
e. Mojżesz przyjmuje powołanie 4:18-26
(1). Mojżesz wraca do Egiptu 4:18-23
(2). Mojżesz dopełnia obrzezania 4:24-26
f. Izrael przyjmuje Mojżesza: jako wybawcę 4:27-31
3. Bóg uwalnia Izraela z niewoli egipskiej 5:1-15:21
a. Mojżesz konfrontuje faraona poprzez Słowa 5:1-6:9
(1). Faraon odrzuca Mojżesza 5:1-14
(2). Izrael odrzuca Mojżesza 5:15-21
(3). Mojżesz wątpi w Boży plan 5:22-23
(4). Bóg upewnia Mojżesza 6:1-8
(5). Mojżesz upewnia Izraela: ale on go nie słucha 6:9
b. Mojżesz konfrontuje faraona poprzez cuda 6:10-7:13
(1). Bóg ponownie posyła Mojżesza z poselstwem do faraona 6:10-30
(a) Mimo iż Mojżesz ponownie ma wątpliwości: które przychodzą z zewnątrz 6:12-13
(b) Genealogia Mojżesza i Aarona 6:14-27
(c) Mimo iż Mojżesz ponownie ma wątpliwości: które przychodzą z wewnątrz 6:28-30
(2). Bóg ponownie upewnia Mojżesza 7:1-7
(3). Laska Aarona połknęła laski mędrców egipskich 7:8-13
c. Mojżesz konfrontuje faraona poprzez Plagi 7:14-11:10
(1). Plaga I: krew 7:14-25
(2). Plaga II: żaby 7:26-8:11
(3). Plaga III: komary 8:12-15
(4). Plaga IV: muchy (bąki) 8:16-28
(5). Plaga V: pomór (zaraza) bydła 9:1-7
(6). Plaga VI: wrzody 9:8-12
(7). Plaga VII: grad 9:12-35
(8). Plaga VIII: szarańcza 10:1-20
(9). Plaga IX: ciemność 10:21-29
(10). Plaga X: śmierć pierworodnych 11:1-10
d. Izrael uwolniony z Egiptu poprzez krew 12:1-13:16
(1). Instrukcja na temat Paschy 12:1-14
(2). Instrukcja na temat Święta Przaśników 12:15-20
(3). Uczestnictwo Izraela w Święcie Paschy 12:21-28
(4). Śmierć pierworodnych i uwolnienie poprzez Paschę 12:29-36
(5). Wyjście z Egiptu 12:37-42
(6). Prawo uczestniczenia w święcie Paschy (obrzezani) 12:43-51
(7). Poświęcenie pierworodnych rezultatem Paschy 13:1-16
e. Izraela uwolniony z Egiptu poprzez moc 13:17-15:21
(1). Bóg wyprowadza Izraela z Egiptu 13:17-14:2
(2). Faraon podąża za Izraelem 14:3-9
(3). Izrael szemra przeciw Bogu 14:10-12
(4). Bóg otwiera przejście przez Morze Czerwone 14:13-31
(5). Izrael wielbi Boga 15:1-21
II. Oddzielenie Izraela (oraz zaopatrzenie i ochrona) 15:22-18:27
zachowanie Izraela na pustyni podczas pochodu na górę Synaj „niosłem ich na orlich skrzydłach i przywiodłem do siebie” Wj 19:4
1. Zaspokojenie pragnienia szemrzącego Izraela 15:22-27 (gorzka woda w Mara [miejsce kuszenia] oraz 12 źródeł w Elim)
2. Zaspokojenie głodu szemrzącego Izraela 16:1-36 (manna i przepiórki na pustyni Sin)
3. (Ponowne) Zaspokojenie pragnienia spierającego z Mojżeszem Izraela 17:1-7 (woda z towarzyszącej im skały w Massa [miejsce kuszenia] i Meriba [miejsce sporu])
4. Zachowani od wroga i porażki w Refidim 17:8-16 (zwycięstwo nad atakującymi Amalekitami – dzięki wzniesionym rękom Mojżesza)
5. Zachowani od chaosu i przepracowania 18:1-27 (porady Jetro pomogły uporządkować życie duszpasterskie Izraela)
III. Połączenie z Bogiem 19-40
…poprzez zawarcie przymierza („małżeństwa z Bogiem”) nadanie prawa oraz zamieszkanie Boga wśród ludzi (zrobienie miejsca kultu Boga) – Izrael stał się narodem Boga (ustanowienie).
A. Zawarcie Przymierza pomiędzy Bogiem a Izraelem – „małżeństwo” 19-24
1. Przyjęcie propozycji Przymierza 19:1-25
a. Miejsce dla zawarcia Przymierza 19:1-2
b. Propozycja Przymierza oraz cel jego zawarcia 19:3-6
c. Izrael akceptuje propozycję Przymierza z Bogiem 19:7-8
2. Objawienie Boga Przymierza 19:9-25
a. Izraelici poświęcają się na spotkanie z Bogiem Przymierza 19:9-15
b. Przybycie Boga Przymierza 19:16-25
3. Objawienie treści Dekalogu – Dziesięciu Przykazań 20:1-21 zwanych również jako „Dziesięć Słów” Wj 34:28; Pwt 4:13; 10:4.
a. Dekalog – Dziesięć Przykazań 20:1-17
(1). Przykazania dotyczące relacji z Bogiem 20:1-11
(2). Przykazania dotyczące relacji z człowiekiem 20:12-17
b. Reakcja Izraela 20:18-21
4. Objawienie praw 20:22-23:33 „Księgi Przymierza” (24:7)
a. Prawo dotyczące zrobienia „ołtarza z ziemi” dla Boga 20:22-26
b. Prawo dotyczące socjalnego życia 21:1-22:15
(1). Prawa dotyczące osób 21:1-32
(a). Prawo rodzinne 21:1-11:
(prawo niewolnika-Hebrajczyka 1-6 oraz prawo drugorzędnej żony 7-11)
(b). Prawo karne 21:12-32:
(dotyczące zabójstwa lub zranienia oraz prawo odwetu 23-25 por. Mt 5:38)
(2). Prawa dotyczące własności 21:33-22:14
(Prawo rzeczowe dotyczące odszkodowań: kradzieży i wyrządzonych szkód)
c. Prawo dotyczące życia moralnego 22:15-23:9 (Prawo moralne)
(1). Właściwe zachowanie 22:15-30
(a). Prawo dotyczące obcowania z dziewicą 15-16:
(b). Kara śmierci 17-19:
(c). Prawo opieki społecznej 21-23:
(d). Prawo pożyczki 24-26
(2). Właściwy sąd 23:1-9 (Prawo prawdomówności i bezstronności) (rozwinięcie IX przykazania)
d. Prawo dotyczące religijnych świąt 23:10-19
(1). Rok Szabatowy 23:10-13
(2). Trzy doroczne święta 23:14-19 (święta: Przaśników: Żniw i Paschy).
e. Końcowe obietnice i przestrogi dotyczące podboju 23:20-33 (zachęta do zachowania Prawa) nadanie obietnic
5. Oficjalne (formalne) zawarcie Przymierza 24:1-18 obrzędowe dopełnienie Przymierza
a. Przymierze zawarte poprzez krew oraz odczytanie Księgi Przymierza 24:1-8 Dekalog był częścią Księgi Przymierza. Był spisany na pergaminie: a potem jeszcze miał być
utrwalony na kamieniu.
b. Objawienie się Boga Przymierza 24:9-11
c. Mojżesz udaje się na górę po tablice kamienne oraz dalsze prawa i ustawy 24:12-18
B. Budowa Przybytku – Namiotu Spotkania (miejsca kultu) czyli miejsca spotkania z Bogiem „mieszkanie dla Boga” 25-40
1. Plan Boży dotyczące Przybytku przedstawiony 25-31
a. Dary Izraela na budowę Przybytku 25:1-7
b. Instrukcje dotyczące budowy Przybytku 25:8-27:21
(1). Cel budowy Przybytku 25:8-9
(2). Arka Przymierza i Płyta Przebłagania 25:10-22
(3). Stół chlebów pokładnych (oblicza) i naczynia 25:23-30
(4). Świecznik siedmioramienny i przyrządy do niego 25:31-40
(5). Namiot 26:1-14
(6). Deski na ściany 26:15-30
(7). Zasłona (wewnątrz zasłona) 26:31-35
(8). Kotara (zewnętrzna zasłona) 26:36-37
(9). Ołtarz całopalenia 27:1-8
(10). Dziedziniec 27:9-19
(11). Oliwa do świecznika 27:20-21
c. Instrukcje dotyczące kapłanów 28:1-29:46
(1). Szaty kapłańskie 28:1-43
(a). Boży nakaz sporządzenia szat 28:1-5
(b). Efod z pasem 28:6-14
(c). Pektorał (Napierśnik) 28:15-29
(d). Urim i Tummim 28:30
(e). Suknia arcykapłańska – Meil 28:31-35
(f). Diadem na turbanie zwanym: zawój lub tiara 28:36-39
(g). Cel odmiennych szat kapłanów 28:40-43
(2). Wyświęcenie kapłanów 29:1-37
(3). Nieustanna służba kapłanów 29:38-46
d. Dodatkowe Instrukcje dotyczące budowy Przybytku 30:1-31:18
(12). Ołtarz kadzielny lub kadzenia 30:1-10 („złoty ołtarz” 39:38; Lb 4:11)
(13). Podatek na potrzeby Przybytku (pogłówne) 30:11-16
(14). Kadź miedziana (Kadź z brązu) 30:17-21 („morze” 1Krl 7:23-26; 2Krn 4:2-6)
(13). Święty olej 30:22-33
(14). Święte kadzidło 30:34-38
e. Wybór rzemieślników (wykonawców robót) 31:1-11
f. Szabat znakiem Przymierza 31:12-17
g. Dwie tablice Świadectwa (zapisane palcem Bożym) 31:18
2. Plan Boży przerwany ludzkim planem – złotym cielcem 32-34
a. Złamanie Przymierza przez Izraela 32:1-6
– kult złotego cielca przedstawiającego Boga Jahwe
b. Bóg pragnie surowo ukarać Izraela 32:7-8
c. Mojżesz wstawia się za grzeszącym Izraelem 32:9-14
d. Mojżesza reakcja na grzech Izraela 32:15-29
e. Mojżesz wstawia się za pokutującym Izraelem 32:30-35
f. Reakcja Boga 33:1-34:35
(1). Bóg usuwa swą obecność 33:1-11
(a). Namiot Spotkania usunięty poza obóz 33:1-7 nakaz wyruszenia
(b). Bóg rozmawia tylko z Mojżeszem 33:8-11 w Namiocie Spotkania
(2). Bóg nie odrzuca Izraela 33:12-23 Modlitwa Mojżesza
(a). Bóg pokazuje Mojżeszowi swą drogę 33:12-17 (modlitwa Mojżesza)
(b). Bóg pokazuje Mojżeszowi swą chwałę 33:18-23
(3). Bóg odnawia Przymierze z Izraelem 34:1-35
(a). Sporządzenie dwóch nowych tablic 34:1-4 (powrót do Prawa)
(b). Objawienie natury Boga 34:5-9
(c). Odnowienie Przymierza z Mojżeszem: jako przedstawicielem narodu 34:10-28
(d). Powrót Mojżesz do ludu z jaśniejącą twarzą 34:29-35
3. Plan Boży dotyczący Przybytku zrealizowany 35-40
a. Pamiętaj o szabacie (świętym odpoczynku) w obliczu prac nad Przybytkiem 35:1-3
b. Izrael składa obfite dary na budowę Przybytku 35:4-36:7
(1). Dary materialne 35:4-29
(2). Dary w postaci prac 35:10:25-26
(3). Przedstawienie kierowników robót nad Przybytkiem 35:30-35
(4). Hojne dary przekazane chętnym rzemieślnikom 36:1-7
c. Izrael buduje Przybytek 36:8-39:43
(1). Wykonanie świętego Namiotu (schronienia dla rzeczy świętych) 36:8-38 (2). Wykonanie wyposażenia Namiotu (to co wewnątrz) 37:1-29
(a). Wyposażenie Miejsca Najświętszego: Arka i Płyta Przebłagania 37:1-9
(b). Wyposażenie Miejsca Świętszego: Stół: Świecznik i Ołtarz kadzidlany 37:10-29
(3). Wykonanie Dziedzińca i jego wyposażenia (to co na zewnątrz) 38:1-20
(4). Podliczenie materiałów użytych do budowy Przybytku 38:21-31 (złoto: srebro: miedź)
(5). Wykonanie szat kapłańskich 39:1-43
d. Ustawienie i poświęcenie Przybytku 40:1-33
(1). Boża instrukcja dotycząca: 40:1-15
(a). Ustawienia Przybytku 40:1-8
(b). Poświęcenia Przybytku 40:9-11 (zrealizowane w Kpł 8:10-12)
(c). Poświęcenia kapłanów 40:12-15 (zrealizowane w Kpł 8:30)
(2). Ustawienie Przybytku według Bożej instrukcji 40:16-33
e. Boża chwała wypełnia Przybytek 40:34-38
Podsumowanie:
Księga Wyjścia opowiada o narodzinach i życiu Mojżesza: powołanego przez Boga wodza i prawodawcy Izraela oraz o powstaniu Izraela: jako narodu Bożego. Są tu trzy główne tematy: [ I ] uwolnienie Izraela z niewoli (odkupienie): [ II ] oddzielenie Izraela od Egiptu (ochrona: prowadzenie i zaopatrzenie podczas podróży) oraz [ III ] ustanowienie Izraela: jako narodu Boga. Idąc trochę głębiej: widzimy w tej księdze pięć sekcji: [1] zamieszkały w Egipcie naród zostaje zniewolony; [2] zniewolony naród zostaje uwolniony; [3] uwolniony naród zostaje oddzielony (poprowadzony i zaopatrzony); [4] oddzielony naród zostaje poinstruowany oraz [5] poinstruowany naród buduje mieszkanie dla Boga. Księgę Wyjścia otwiera smutny obraz ucisku i niewoli Izraela: a zamyka radosny obraz chwały i obecności Bożej.
Księga Kapłańska – 3 Księga Mojżeszowa
I. Jak przyjść do Boga 1:1-10:20 – Droga do Boga
A. Ofiary – Prawo ofiarnicze 1:1-7:38
1. Prawa dotyczące ofiar (w relacji do Boga) 1:1-5:26
a. Ofiary nie spowodowane grzechem 1:1-3:17 (gdy relacja z Bogiem jest dobra)
(1). Ofiary Całopalne (ze zwierząt) – ofiary krwawe 1:1-17
(a). Ofiara z cielców 1:1-9
(b). Ofiara z baranów i kozłów 1:10-13
(c). Ofiara z gołębi 1:14-17
(2). Ofiary Pokarmowe – ofiary bezkrwawe 2:1-16
(a). Ofiara z mąki 2:1-3
(b). Ofiara z ciasta 2:4-10
Ofiary pokarmowe bez kwasu i miodu: ale z solą 2:11-13
(c). Ofiara z pierwocin 2:14-16
(3). Ofiary Biesiadne (Ofiary Dziękczynne lub Pojednania) 3:1-17
(a). Ofiara z cielców 3:1-5
(b). Ofiara z owiec 3:6-11
(c). Ofiara z kóz 3:12-17
b. Ofiary spowodowane grzechem 4:1-5:26 (gdy relacja z Bogiem jest zła)
(4). Ofiary Przebłagalne (Ofiary za grzech) 4:1-5:13 za nieświadome złamanie Prawa Bożego
(a). za grzech arcykapłana 4:1-12
(b). za grzech narodu 4:13-21
(c). za grzech naczelnika rodu 4:22-26
(d). za grzech zwykłego człowieka 4:27-35
(e). za grzech związany z przekleństwem lub nieczystością 5:1-6
(f). w przypadku ubóstwa 5:7-10
(g). w przypadku wyjątkowego ubóstwa 5:11-13
(5). Ofiary Zadośćuczynienia (Ofiary Pokutne) 5:14-26 (BT 5:14-6:7)
(a). za nieświadome przywłaszczenie rzeczy poświeconej Bogu 5:14-16
(b). za nieświadomy czyn przeciw przykazaniom Boga 5:17-19
(c). za świadomy grzech przeciw bliźniemu 5:20-26 (BT 6:1-7)
2. Dodatkowe prawa dotyczące ofiar (w relacji do kapłanów) 6:1-7:38
a. Ofiara całopalna 6:1-6 (BT 6:8-13)
b. Ofiara pokarmowa 6:7-16 (BT 6:14-23)
c. Ofiara przebłagalna 6:17-23 (BT 6:24-30)
d. Ofiara zadośćuczynienia 7:1-10
e. Ofiara biesiadna 7:11-34
zakaz spożywania tłuszczu i krwi 7:22-27
f. Zakończenie prawa ofiarniczego 7:35-38
B. Kapłaństwo – Prawo kapłańskie 8:1-10:20
Ustanowienie kapłaństwa
1. Wprowadzenie Aarona i jego synów w czynności kapłańskie 8:1-36
a. Przygotowanie Aarona i jego synów 8:1-13
b. Ofiara przebłagalna za kapłanów 8:14-17
c. Ofiara całopalna przy wprowadzeniu 8:18-21
d. Ofiara wprowadzenia w czynności kapłańskie 8:22-30
e. Uczta ofiarna i tydzień wprowadzania w kapłaństwo 8:31-36
2. Początek posługi Aarona 9:1-24
a. Przygotowanie na spotkanie z Bogiem 9:1-7
b. Ofiara za kapłanów 9:8-14
c. Ofiara za lud 9:15-21
d. Bóg akceptuje ofiary 9:22-24
3. Zastrzeżenia do służby synów Aarona 10:1-20
a. Słuszny gniew Boga na Nadaba i Abihu (inny ogień) 10:1-11
b. Niesłuszny gniew Mojżesza na Eleazara i Itamara 10:12-20
II. Jak żyć aby podobać się Bogu 11:1-27:34 – Chodzenie z Bogiem
A. Czystość – Prawo czystości 11:1-16:34
1. Czystość jednostki 11:1-15:30
a. Czystość pożywienia 11:1-47 (nieczystość związana z pokarmem – z tym: co wchodzi do człowieka)
(1). zwierzęta l¹dowe11:1-8
(2). zwierzęta wodne 11:9-12
(3). ptactwo 11:13-19
(4). insekty 11:20-23
(5). padlina nieczystych zwierząt 11:24-28
(6). małe zwierzęta 11:29-38
(7). padlina czystych zwierząt 11:39-40
(8). pełzające zwierzęta 11:41-45
(9). cel przepisów o pokarmach 11:46-47 oraz 43-45
b. Czystość po narodzinach dziecka 12:1-8 (nieczystość związana z narodzinami – z „owocami” człowieka)
c. Czystość w przypadku choroby trądu 13:1-14:57 (nieczystość związana z trądem – ze zdrowiem człowieka)
(1). prawo dotyczące diagnozowania trądu 13:1-59
(a). diagnozowanie zdrowia ludzi 13:1-46
(b). diagnozowanie stanu tkanin 13:47-59
(2). prawo dotyczące oczyszczania z trądu 14:1-57
(a). oczyszczanie zakażonych ludzi 14:1-32
(b). diagnozowanie i oczyszczanie skażonych budynków 14:33-53
(c). cel przepisów dotyczących trądu 14:54-57
d. Czystość intymna 15:1-33 (nieczystość związana z ludzkimi wydzielinami – z tym: co wychodzi z człowieka w celu prokreacji i płodności)
(1). mężczyzn 15:1-18
(2). kobiet 15:19-30
(3). cel przepisów dotyczących czystości intymnej 15:31-33
2. Czystość narodu – Dzień Przebłagania (Pokuty) 16:1-34 oraz Kp³ 23:26-32; Lb 29:7-11
(4 ofiary oprócz biesiadnej)
a. przygotowanie do Dnia Przebłagania 16:1-5
b. przyprowadzenie zwierząt ofiarnych 16:6-10
c. przebłaganie za grzechy kapłana 16:11-14
d. przebłaganie za grzechy ludu 16:15-22
e. czynności kończące Dzień Przebłagania 16:23-28
f. cel Dnia Przebłagania 16:29-34
B. Świętość – Prawo świętości 17:1-26:46 KODEKS ŚWIĘTOŚCI
1. Świętość przy spożywania mięsa 17:1-16 (ofiara biesiadna) (święty odpoczynek dla Boga)
a. Ofiarowanego w jednym miejscu 17:1-9 (troska o miejsce ofiar) (podczas podróży Izraela po pustyni ofiary oficjalne składano na jednym miejscu: zaś będąc w Kanaanie ofiary prywatne można składać na dowolnie wybranym miejscu Wj 20:24-26).
b. Bez krwi 17:10-16 (troska o krew)
2. Święte życie ludu Bożego 18:1-20:27
a. Życie seksualne nie według światowych obyczajów18:1-30
b. Świętość codziennego życia ze względu na Boga Jahwe 19:1-37
c. Kara za niezachowanie świętości 20:1-21
(1). w stosunku do Boga 20:1-8
(2). w stosunku do rodziny i czystości seksualnej 20:9-21
d. Cel świętości – bycie ludem Bożym i zachowanie dziedzictwa (ziemi) 20:22-27
3. Święte życie kapłanów 21:1-24
a. Świętość kapłana 21:1-9 (dotyczy dotykania zmarłych oraz małżeństwa)
b. Świętość arcykapłana 21:10-15 (dotyczy dotykania zmarłych oraz małżeństwa)
c. Dyskwalifikacja kapłanów – (kto nie może być kapłanem) 21:16-24
4. Świętość darów i ofiar 22:1-33
a. Święte dary spożywane (używane) przez święte osoby (radowanie się darami) 22:1-16
b. Nieskazitelność ofiar (składanie Bogu ofiar na Boży sposób) 22:17-30
c. Cel przestrzegania świętości darów – nie bezcześcić imienia Bożego 22:31-33 (służba prowadzi do świętowania skoro argument Pisma idzie od nieczystości do kapłaństwa i radowania się darami: a następnie do świętowania: w którym odpoczywamy i radujemy się)
Czasy Święte 23-26
5. Święte dni gromadzenia się i jedności – świąteczne nabożeństwa 23:1-44 (święty odpoczynek dla ludzi)
a. Cotygodniowe święta: 23:1-3
(1). Szabat 23:1-3
b. Coroczne święta: 23:4-44
(1). Pascha i Święto Przaśników 23:4-8 (Wj 12:1-11:15-20:25-27)
(2). Święto Żniw – Pierwociny 23:9-14 (Wj 23:16)
(3). Święto Zbiorów lub Tygodni – Pięćdziesiątnica 23:15-22 (Wj 23:16. Pwt 16:10)
(4). Dzień Trąbienia lub Nowy Rok 23:23-25 (Lb 29:1-6) – początek roku cywilnego
(5). Dzień Przebłagania – Dzień Pokutny 23:26-32 (Kpł 16:2-34; Lb 29:7-11)
(6). Święto Namiotów lub Szałasów – „Kuczek” 23:33-44 (Lb 29:12-39) w staropolskim języku namiot (szałas) zwano :kuczka” lub „kucza”
6. Święte rzeczy – troska o cztery sprawy 24:1-23
a. Wieczne światło 24:1-4 (Wj 27:20-21; 25:31-40; Lb 8:1-4)
b. Chleby pokładne 24:5-9 (dosłownie: chleby oblicza Wj 25:30; 1Sm 21:7)
c. Boże imię: Jahwe 24:10-16,23 (Wj 22:27)
d. Prawo odwetu 24:17-22 (Wj 21:12-14,23-25,33-36.)
7. Święte lata 25:1-55 (święty odpoczynek dla ziemi)
a. Rok szabatowy 25:1-9 (Wj 23:10-12)
b. Rok jubileuszowy 25:10-55
8. Święte posłuszeństwo – drogą do zachowanie ziemi 26:1-46 (Wj 23:20-33; Pwt 28)
a. Błogosławieństwo za posłuszeństwo 26:1-13
podstawa posłuszeństwa:
brak bożków: przestrzeganie szabatów i szacunek dla świątyni
b. Stopnie kary za nieposłuszeństwo 26:14-39 (5 stopni – wiersze: 14:18,21,23,27)
c. Jak pokutować z nieposłuszeństwa 26:40-46
C. Śluby – Prawo dotyczące ślubów i poświęceń 27:1-34 (Lb 30:3-17; Pwt 23:22-24; Ekl 5:4)
1. Bogu można poświęcić 27:1-25
a. Osobę 27:1-8
b. Bydło 27:9-13
c. Dom 27:14-15
d. Ziemię 27:16-25
2. Bogu nie można poświęcić 27:26-34
a. Pierworodnego z czystych zwierząt 27:26-27
b. Rzeczy „odłączonej” 27:28-29
c. Dziesięciny 27:30-33
3. Końcowe Słowa 27:34
Księga Liczb – 4 Księga Mojżeszowa
I. Formowanie Armii Bożej 1:1-10:10
Przygotowanie starego pokolenia Izraela do odziedziczenia Ziemi Obiecanej
A. Zewnętrzny porządek – organizacja Izraela 1:1-4:49
1. Organizacja ludu 1:1-2:34
a. Pierwszy spis Izraela (mężczyzn zdolnych do walki) 1:1-54
b. Rozmieszczenie pokoleń w obozie 2:1-34
(1). wschód 2:1-9
(2). południe 2:10-16
(3). środek 2:17
(4). zachód 2:18-24
(5). północ 2:25-31
(6). obóz zorganizowany 2:32-34
2. Organizacja kapłanów 3:1-4:49
a. Spis pokolenia Lewiego (osób płci męskiej) 3:1-39
(1). rodzina Aarona 3:1-4
(2). lewici oddzieleni do służby 3:5-13
(3). spis Lewitów 3:14-39
b. Lewici w miejsce pierworodnych 3:40-51
c. Podział służby Lewitów 4:1-49
(1). obowiązki Kehatytów 4:1-20
(2). obowiązki Gerszonitów 4:21-28 (3). obowiązki Merarytów 4:29-33
(4). spis lewitów zdolnych do służby 4:34-49
B. Wewnętrzny porządek – czystość i ofiarowanie się Izraela 5:1-10:10
1. Czystość Izraela 5:1-31
a. Czystość poprzez oddzielenie nieczystych osób 5:1-4
b. Czystość poprzez zakończenie grzesznej przeszłości 5:5-10
c. Czystość poprzez rozprawienie się z podejrzeniami 5:11-31
2. Ofiarowanie się Izraela 6:1–9:14
a. Ofiarowanie się poprzez ślub Nazireatu 6:1-21
b. Ofiarowanie darów na służbę Bożą 7:1-89 (przez przywódców plemion)
(1). dary na służbę (wozy i woły do noszenia rzeczy świętych: ale nie najświętszych) 7:1-9
(2). dary na poświęcenie ołtarza 7:10-88
c. Ofiarowanie Lewitów do służby przy Namiocie 8:5-26
oddzielenie i oczyszczenie Lewitów 8:5-26 (kapłani uświęceni Wj 28:42;39:1; Kpł 8:12)
d. Ofiarowanie się poprzez obchodzenie Paschy 9:1-14
e. Ofiarowanie poprzez poddanie się duchowemu przewodnictwu 9:15-10:10
(1). Błogosławieństwo kapłańskie 6:22-27
(2). …a Bóg mówił do Mojżesza znad Płyty Przebłagania 7:89
(3). Ustawienie świecznika, aby dawał światło 8:1-4
(4). Obłok: jako znak obecności Pana 9:15-23
(5). Dwie srebrne trąby 10:1-10
II. Upadek i podróż Armii Bożej 10:11-25:18
Duchowy upadek starego pokolenia Izraela udaremnia odziedziczenie Ziemi Obiecanej. Bunt sprawia, że Izrael zamiast walczyć i zdobywać ziemię zmuszony jest do spacerowania po pustyni.
A. Upadek Izraela w drodze do Kadesz 10:11-12:16
1. Izrael wyrusza z pustyni Synaj 10:11-36
2. Narzekanie ludu w Tabeera (Miejsce pożaru)11:1-9
a. Szemranie nad swą niedolą 11:1-3
b. Biadolenie nad pokarmem (manną) i tęsknota za egipskim jedzeniem 11:4-9
3. Narzekanie Mojżesza 11:10-15
a. Skarży się na lud 11:10-13
b. Użala się nad sobą 11:14-15
4. Boże zaopatrzenie dla Mojżesza 11:16-30 (70 starszych do pomocy Wj 24:1:9)
5. Boże zaopatrzenie dla ludu w Kibrot-Hattaawa (Groby Żądzy)11:31-35
a. Pan zsyła przepiórki – drugi raz 11:31-32 (pierwszy – Wj 16:3-13)
b. Pan zsyła plagę (na obżartuchów) 11:33-35
6. Bunt Miriam i Aarona w Chaserot 12:1-16 (dotyczący przywództwa)
a. Miriam i Aaron podważają autorytet Mojżesza 12: 1-3
b. Bóg broni Mojżesza i każe Miriam trądem 12:4-10
c. Pokuta Aarona i wstawiennictwo Mojżesza za Miriam 12:11-13
d. Oczyszczenie Miriam 12:14-16
B. Upadek Izraela w Kadesz 13:1-14:45
1. Wysłanie zwiadowców do Ziemi Obiecanej 13:1-33
2. Izrael sprzeciwia się Bogu 14:1-10
3. Wstawiennictwo Mojżesza 14:11-19
4. Kara Boża nad Izraelem 14:20-38
a. Szemrzący Izrael skazany na wędrówkę i śmierć 14:20-35
b. Śmierć złych wysłanników 14:36-38
Pobyt Izraela na pustyni miał być karą oraz próbą wierności narodu względem Boga Pwt 8:2-3
5. Izrael sprzeciwia się karze Bożej 14:39-45
a. Izrael pokutuje i chcę teraz posiąść Kanaan 14:39-40
b. Mojżesz ostrzega, że teraz postępują wbrew Bożemu Słowu 14:41-44
c. Amalekici pokonują nieposłusznego Izraela 14:45
C. Upadek Izraela na Pustyni w okolicach Kadesz 15:1-19:22
1. Przypomnienie praw dotyczących ofiar 15:1-41
a. Ofiary miłe Bogu 15:1-21
b. Ofiary za nieumyślny grzech 15:22-29
c. Brak ofiary za rozmyślny grzech 15:30-36
przykład człowieka rozmyślnie znieważającego Boga – zbierał drwa w dniu sabatu 15:32-36
d. Frędzle przy szatach, aby pamiętać o Słowie Boga 15:37-41
2. Bunt Koracha 16:1-17:5 (dotyczący przywództwa i kapłaństwa)
a. Bunt Korach przeciw Mojżeszowi i Aaronowi 16:1-14
b. Boży sąd nad Korachem 16:15-17:5
3. Bunt Izraela w stosunku do Mojżesza i Aarona 17:6-17:15
a. Bunt Izraela przeciw Mojżeszowi i Aaronowi 17:6
b. Boży sąd nad Izraelem 17:7-15
4. Uprawnienia Kapłanów i Lewitów – by zapobiec następnemu buntowi 17:16-19:22
a. Potwierdzenie kapłaństwa Aaronowego 17:16-18:7
(1). laska Aarona 17:16-28
(2). rozgraniczenie uprawnień między kapłanami a lewitami 18:1-7
b. Wynagrodzenie za służbę 18:8-32
(1). część dla kapłanów 18:8-19
(2). część dla lewitów 18:20-32
5. Woda oczyszczenia a ciała zmarłych buntowników 19:1-22
a. Przygotowanie popiołu z czerwonej jałówki 19:1-10:
b. Kontaktu ze zwłokami przyczyną nieczystości 19:11-16
c. Używanie wody oczyszczenia 19:17-22
D. Upadek Izraela w drodze z Kadesz do Moabu 20:1-21:35
1. Śmierć Miriam w Kadesz 20:1
2. Upadek Mojżesza i Aarona 20:2-13
a. Szemranie Izraela 20:2-6
b. Boży nakaz 20:7-8
c. Grzech Mojżesza i Aarona 20:9-13
3. Edom odmawia Izraelowi przejścia 20:14-21
4. Śmierć Aarona 20:22-29
5. Zwycięstwo Izraela nad Kananejczykami 21:1-3 (walka Armii Bożej)
6. Upadek Izraela 21:4-9
a. Szemranie Izraela 21:4-5
b. Boży sąd – jadowite węże 21:6
c. Miedziany wąż 21:7-9
7. Podróż do Moabu 21:10-20
8. Zwycięstwo Izraela nad Amorytami 21:21-32 (walka Armii Bożej)
9. Zwycięstwo Izraela nad królem Baszanu 21:33-35 (walka Armii Bożej)
E. Upadek Izraela w Moabie 22:1-25:18
1. Balak: król Moabu wzywa Balaama 22:1-41
2. Balaam błogosławi Izraela 23:1-24:25
a. Pierwsza przepowiednia Balaama 23:1-12
b. Druga przepowiednia Balaama 23:13-26
c. Trzecia przepowiednia Balaama 23:27-24:9
d. Czwarta przepowiednia Balaama 24:10-25
3. Grzech Izraela z Moabitkami w Szittim (Peor) 25:1-18
a. Fizyczny i duchowy nierząd Izraela 25:1-3
b. Gniew Boży oraz zatrzymanie plagi Bożej przez Pinchasa 25:4-15
c. Nakaz wyniszczenia Moabitów przez Izraela 25:16-18
III. Walka Armii Bożej 26:1-36:13
Przygotowanie nowego pokolenia Izraela do odziedziczenia Ziemi Obiecanej
A. Reorganizacja Izraela 26:1-27:23
1. Drugi spis Izraela (nowe pokolenie) 26:1-51
2. Metoda podziału ziemi 26:52-56
3. Drugi spis Lewitów 26:57-62
4. Wyjątki podczas podziału ziemi 26:63-27:11
a. Stare pokolenie bez dziedzictwa 26:63-65
b. Specjalne prawo dotyczące córek-dziedziczek 27:1-11
5. Wyznaczenie nowego wodza dla Izraela 27:12-23
a. Zapowiedź zakończenia Mojżeszowego przywództwa 27:12-14
b. Ustanowienie Jozuego jako wodza Izraela 27:15-23
B. Przepisy dotyczące ofiar i ślubów 28:1-30:16
1. Przepisy dotyczące ofiar 28:1-29:40
a. Ofiary codzienne 28:1-8
b. Ofiary tygodniowe (w szabat) 28:9-10
c. Ofiary miesięczne 28:11-15
d. Ofiary coroczne 28:16-29:40
(1). Święto Paschy 28:16
(2). Święta Przaśników 28:17-25
(3). Święta Tygodni (Święto Żniw) 28:26-31
(4). Dzień Trąbienia (Nowy Rok) 29:1-6
(5). Dzień Przebłagania 29:7-11
(6). Święto Szałasów (Święto) 29:12-39
2. Przepisy dotyczące ślubów złożonych Bogu 30:1-17
Ślub (neder) jest to obietnica oddania: poświęcenia Bogu jakiejś rzeczy lub osoby. Początkowo śluby nie były bezinteresowne. Składano je warunkowo: uzależniając ich wypełnienie od otrzymania od Boga jakiejś łaski (Jakub – od błogosławieństwa w podróży Rdz 28:30; Jefte – od pokonania wrogów Sdz 11:30, Anna od doczekania się upragnionego syna 1Sm 1:2. Z czasem jednak religijność Izraela wzrasta i zamiast ofiar warunkowanych ślubem coraz częściej słyszy się o ofiarach dobrowolnych: spontanicznych (nedaba Kpł 7:16-17; 22:18-23. Tak, więc ślub przyjmuje potem najczęściej formę zwykłej obietnicy, której wypełnienie nie jest już uzależnione od otrzymania jakiegoś daru od Boga. Ślub nazireatu (Lb 6) jest przykładem ofiary bezinteresownej: pochodzącej ze szczerej gorliwości religijnej. Inne Księgi przestrzegają przed lekkomyślnym składaniem ślubów: przed niedotrzymywaniem ich (Prz 20:25: Pwt 23:22-24; Ekl 5:3-5).
C. Podbój i podział ziemi przez Izraela 31:1-36:13
1. Zwycięstwo Izraela nad Madianitami (Midianitami) 31:1-54
a. Zniszczenie Madianitów (Midianitów) 31:1-18
b. Oczyszczenie Izraela 31:19-24
c. Podział zdobyczy 31:25-54
2. Podział ziemi na wschód od Jordanu 32:1-42
3. Etapy wędrówki Izraela 33:1:49
a. Z Egiptu do góry Synaj 33:1-15
b. Z góry Synaj do Kadesz 33:16-17 (por. 12:16 oraz 13:26)
c. Wędrówka po pustyni 33:18-36
d. Z Kadesz do stepów Moabu 33:37-49
4. Podział ziemi na zachód od Jordanu 33:50-34:29
a. Instrukcje dotyczące podboju Kanaanu 33:50-56
Wojny – z punktu widzenia społecznego Przymierze z z Bogiem na Synaju otwierało przed Izraelem na razie nie prerogatywy pokoju, lecz wojny. Bóg przyobiecał ludowi ojczyznę – kraj: gdzie „gośćmi” byli Patriarchowie – która dopiero trzeba będzie zdobywać (Wj 23:27-33). Będzie to zatem wojna ofensywna, ekstremistyczna (Pwt 7:3-5), prowadzona w Imię Jahwe – króla Izraela. Izraelici różnili się od otaczających ich ludów przez swój monoteizm i przez wyższy poziom etyki teologicznej, jednak w sferze społeczno-politycznej będą postępowali podobnie jak inne współczesne im narody, które siła zdobywały swoje tereny zamieszkania. Będą stosowali te same formy prowadzenia wojny, będą się uciekali nieraz do zupełnego wytracenia wrogiego szczepu celem zabezpieczenia swego stanu posiadania. Te „wojny Jahwe” rażą oczywiście nasze chrześcijańskie sumienie, muszą one jednak być rozpatrywane w duchu tamtych czasów oraz ze świadomością, że teokratyczny punkt widzenia nadawał w oczach Izraelity charakter religijny wszystkiemu, cokolwiek czynił lud wybrany. Obce ludy stanowiły nie tylko polityczne zagrożenie dla Izraela. Jeszcze groźniejsze od niego był destruktywny wpływ naturystycznej religii tubylców np. kult płodności (Ball-Aszera) połączony z orgiastycznymi obrzędami, składanie dzieci na całopalenie, uprawianie magii (Pwt 19:9-14).
b. Bóg wyznacza granice dziedzictwa (Kanaanu) dla Izraela 34:1-15
(1). południe 34:1-5
(2). zachód 34:6
(3). północ 34:7-9
(4). wschód 34:10-15
c. Bóg wyzna zarządców odpowiedzialnych za podział dziedzictwa 34:16-29
5. Specjalne miasta w Kanaanie 35:1-34
a. Miasta Lewitów 35:1-8
b. Miasta ucieczki 35:9-34
Mściciel – goel był bliskim krewnym zabitego: zobowiązany prawem odwetu do odebrania życia zabójcy Lb 35:9-19: Pwt 19:6; Joz 20:3-9.
Prawo odwetu było starowschodnim prawem zwyczajowym: rozpowszechnionym w czasach, gdy jeszcze nie działało zorganizowane sądownictwo. Prawo to skutecznie chroniło społeczeństwo przed bandytyzmem i zdeprawowanymi jednostkami (Wj 21:12-37; Kpł 24:17–23; PWt 19:21). Według tego prawa fałszywy oskarżyciel powinien ponieść tę karę, która groziła niesłusznie oskarżanej osobie (Pwt 19:18-19). Częstokroć w praktyce strona poszkodowana zadowalała się odszkodowaniem pieniężnym. W Nowym Testamencie Chrystus przeciwstawia prawu odwetu – prawo miłości i przebaczenia (Mt 5:38-39), natomiast apostoł Paweł osobistą zemstę i sprawiedliwość karze pozostawić odpowiednim sądom.
6. Specyficzne problemy w dziedziczeniu Kanaanu 36:1-13
Na dalszy ciąg – 5 Księga Mojżeszowa zapraszam kliknij tutaj.