Temat życia po śmierci należy do grupy trudnych zagadnień (częściowo zakrytych), których Biblia nie wyjaśnia zbyt dokładnie. Dodatkowym problem jest dziś to, że w dostępnych nam przekładach terminy odnoszące się do życia po śmierci często są używane zamiennie, jak na przykład słowa: „otchłań”, „szeol”, „hades”, „grób”, „piekło”, „podziemie”, „ciemnica”, „kraina umarłych”, „świat zmarłych”, „czeluść” itp.
Z tego, o czym mówią różne tłumaczenia Pisma Świętego (te, do których mam dostęp), wynika, że otchłań stanowi królestwo śmierci i świat umarłych (Przypowieści Salomona 15:11), ewentualnie znajdujące się w nim różne miejsca przeznaczenia (Ezechiela 31:15-16 / Objawienie Jana 20:13 / Łukasza 16:22-23), takie jak: miejsce przebywania zmarłych dusz (Psalm 16:10 / Psalm 30:4), miejsce przebywania zarówno ludzi zbawionych, jak i zgubionych (Objawienie Jana 20:13 / Łukasza 16:22-23), wielka przepaść dzieląca tych ludzi (Łukasza 16:26), więzienie demonów (Łukasza 8:31), szatana, antychrysta [zwierzęcia, bestii (Objawienie Jana 20:1-3 / Objawienie Jana 17:8)], więzienie upadłych aniołów (2 Piotra 2:4 / Judy 1:6), miejsce, gdzie jest gromadzony ogień (Objawienie Jana 9:1-2), woda (1 Mojżeszowa 8:1-2 / Przypowieści Salomona 3:20 / Ezechiela 31:15) itp.
Nie jest wykluczone, że w miarę zbliżania się sądu ostatecznego miejsca te ulegają zmianom (1 Mojżeszowa 8:1-2 / Objawienie Jana 20:12-13). Przykładem tego może być zmiana wywołana wstąpieniem Pana Jezusa do krainy umarłych (1 Piotra 3:18-22 / Dzieje Apostolskie 2:31 i 34 / Efezjan 4:8-10) lub stworzeniem piekła, które jest „królestwem przyszłości” (Objawienie Jana 20:11-15).
Na czym opieram taki sposób rozumowania?
Pierwotnie (po stworzeniu nieba i ziemi) słowa „otchłań” użyto (w Biblii Warszawskiej) na określenie jakby miejsca nad ziemią (1 Mojżeszowa 1:1-2), a następnie (po oddzieleniu wód, stworzeniu światłości, sklepienia, roślin, zwierząt itd.) źródła, z którego wydostawały się wody potopu [w czasach Noego (1 Mojżeszowa 8:1-2)]. Podobnie jest w Księdze Przypowieści Salomona 3:20, a w 5. Księdze Mojżeszowej 33:13 jest mowa o „otchłani rozlanej w dole”. W Księdze Ezechiela 31:14-18 otchłań jest określona jako jedno z miejsc w królestwie umarłych (podziemie), podobnie jest w Księdze Przypowieści Salomona 1:12 i 15:11. W Księdze Psalmów 16:10, 18:6, 30:4, 31:18, 49:15 i 116:3 otchłań to miejsce pobytu zmarłych dusz.
W epoce Nowego Testamentu Pan Jezus po wstąpieniu do krainy umarłych pokonał największego wroga, uwalniając nieżyjących już wierzących z szeolu i zabierając ich ze sobą do nieba (Efezjan 4:8-10). Odtąd wszyscy zbawieni, którzy umierają w wierze, nie zstępują już do szeolu, lecz natychmiast idą do Pana (Filipian 1:21.23 / 1 Koryntian 5:6-8 / Łukasza 23:42-43).
W innych fragmentach Nowego Testamentu otchłań jest przedstawiona jako miejsce więzienia demonów, upadłych aniołów, antychrysta, bestii, zwierzęcia (Objawienie Jana 11:7 / Objawienie Jana 17:8 / Objawienie Jana 20:1-3 / Łukasza 8:31 / 2 Piotra 2:4 / Judy 6). Z otchłani wydobywa się dym (Objawienie Jana 9:1) i wychodzi z niej owo zwierzę (Objawienie Jana 11:7), a antychryst (zwierzę, bestia) i szatan będą w niej więzieni przez 1000 lat (Objawienie Jana 17:8 / Objawienie Jana 20:3).
W niektórych polskich przekładach słowa „otchłań” i „szeol” są używane zamiennie. Etymologia hebrajskiego wyrazu sze,òl (gr. hades) nie jest całkiem jasna. Najprawdopodobniej wywodzi się od czasownika sza,ál, który oznacza „pytać”, „prosić”. W „A Compendious Hebrew Lexicon” Samuel Pike napisał o szeolu, że jest to „wspólne miejsce pobytu lub kraina zmarłych, nazwana tak ze względu na nienasycenie grobu, który niejako zawsze prosi, wręcz domaga się o więcej”.
Autorzy książki „A Translators Handbook on the Book of Jonah” napisali: „Wyraz ten występuje często w Psalmach, oraz w Księdze Hioba i odnosi się do miejsca, do którego idą wszyscy zmarli. Jest ono przedstawiane jako mroczne miejsce, gdzie nie dzieje się nic godnego uwagi. Nie istnieją tam żadne podziały moralne, toteż piekło nie jest trafnym tłumaczeniem, gdyż sugeruje coś przeciwstawnego niebu, do którego po śmierci udają się prawi. Najbliższym odpowiednikiem byłby grób w ogólnym tego słowa znaczeniu, z tą różnicą, że szeol jest raczej grobem masowym, w którym wspólnie przebywają wszyscy zmarli” [w odróżnieniu od pojedynczego grobowca – hebr. kéwer (Sędziów 16:31) – czy grobu – kewuráh (1 Mojżeszowa 35:20) – gadísz ( Hioba 21:32)].
W Biblii Gdańskiej słowo „szeol” przetłumaczono przede wszystkim na „grób” i „piekło”, sporadycznie na: „przepaść”, „głęboki dół”, a nawet „ziemia”. W I wieku p.n.e. nieokreślony szeol ustąpił miejsca dualistycznej wizji życia po śmierci, w której źli zostawali potępieni, a dobrzy udawali się na łono Abrahama. W tekście hebrajskim słowo sze,òl występowało też pierwotnie w Księdze Izajasza 7:11, a w starożytnych przekładach greckich (Akwili, Symmacha i Teodocjona) używano greckiego słowa hades.
W Liście do Hebrajczyków słowo „szeol” (gr. hades) jest użyte na określenie królestwa śmierci. Inne fragmenty Nowego Testamentu traktują szeol czy hades jako miejsce tymczasowe, gdzie trzymane są dusze oczekujące na zmartwychwstanie i sąd. Również z Księgi Objawienia Jana 20:11-15 wynika, że szeol czy hades to królestwo śmierci, gdzie znajdują się dwa rodzaje ludzi (Mateusza 11:23; 16:18 / Łukasza 10:15 / Łukasza 16:23 / Dzieje Apostolskie 2:27-31) – zarówno ludzie zbawieni [raj, łono Abrahama (Łukasza 16:22)], jak i straceni [miejsce udręk (Łukasza 16:23)] – zachęcam do obejrzenia pomocnej ilustracji: kliknij tutaj.
W taki właśnie sposób rozumiem słowo „otchłań”. Jak zaznaczyłem, niektóre sprawy są dla nas częściowo zakryte i na ich temat krąży wiele opinii, a do tego dochodzą różne tłumaczenia Pisma Świętego i ich terminologia. Dlatego też skłaniam się ku słowom Apostoła Piotra: „[…] wzrastajcie raczej w łasce i w poznaniu Pana naszego i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa” (2 Piotra 3:18a).
Jeśli chodzi o twoje drugie pytanie: „gdzie wstąpił Pan Jezus po swojej śmierci?”, odsyłam cię do innej strony (www.gotquestions.org), gdzie znajduje się szczegółowe opracowanie tego tematu:
1. Czy między śmiercią a zmartwychwstaniem Jezus poszedł do piekła? Kliknij tutaj.
2. Gdzie był Jezus przez trzy dni między śmiercią a zmartwychwstaniem? Kliknij tutaj.
Dziękuję, Luke/luke@zaJezusem.com
