Księga Powtórzonego Prawa – 5 Ks. Mojżeszowa
I. Pierwsza mowa Mojżesza 1:1-4:43 „Co Bóg uczynił dla Izraela będącego na pustyni” – Historia Izraela
A. Geneza (miejsce i okoliczności przemowy) 1:1-5
1. Autor – Mojżesz: miejsce – Zajordanie 1:1:5
2. Było 11 dni drogi do Kadesz (bramy do Kanaanu – ziemi obiecanej) 1:2
3. Z powodu niewiary dopiero po 40 latach wyruszyli z Kadesz: by zdobyć Kanaan 1:3
4. Pokonanie obcych królów kończy okres wędrówki 1:4
B. Przypomnienie przeszłości 1:6-4:43
1. Od góry Synaj (Horeb) do Kadesz 1:6-18
a. Nakaz wyruszenia 1:6-8
b. Wyznaczenie przewodników (sędziów) 1:9-18
2. W Kadesz 1:19-46 (Kadesz to brama do Kanaanu – ziemi obiecanej)
a. Upadek Izraela 1:19-33
b. Zapowiedź kary 1:34-40
c. Przegrana wyprawa Izraela – porażka pod Chorma 1:41-46
3. Z Kadesz do Moabu (38 lat wędrówki) 2:1-23
a. „Nie zaczepiać Edomitów” 2:1-8
b. „Nie napadać Moabitów” 2:9-16
c. „Nie zaczepiać Ammonitów” 2:17-23
4. Podbój Zajordania 2:24-3:20
a. Zwycięstwo nad Sichonem królem Cheszbonu 2:24-37
b. Zwycięstwo nad Ogiem królem Baszanu 3:1-11
c. Przydzielenie Zajordania dwóm i pół plemionom 3:12-20
5. Zamiana przywództwa 3:21-29
a. Zachęta i utwierdzenie Jozuego jako przywódcy 3:21-22:28-29
b. Mojżesz nie wejdzie do Kanaanu 3:23-27
6. Mojżeszowa rada podsumowująca Przymierze 4:1-43
a. Posłuszeństwo przykazaniom drogą do błogosławieństwa i mądrości 4:1-8
b. Ostrzeżenie przed bałwochwalstwem 4:9-31
c. Wielkość i odpowiedzialność Bożego wybrania 4:32-40
d. Miasta ucieczki 4:41-43
II. Druga mowa Mojżesza 4:44-26:19
„Czego Bóg oczekuje od Izraela” – Świętość Izraela
A. Geneza (miejsce i okoliczności przemowy) 4:44-49
B. Przypomnienie Prawa moralnego 5:1-11:32
1. Przypomnienie Dekalogu 5:1-33 Prawo moralne
a. Okoliczności nadanie Dekalogu 5:1-5
b. Dekalog – Dziesięć przykazań 5:6-22
c. Reakcja Izraela 5:23-27
d. Reakcja Boga 5:28-31
e. Zachęta do stosowania Dekalogu 5:32-33
2. Pouczenia i ostrzeżenia płynące z przypomnienia przeszłości 6:1-11:32
a. Polecenie uczenia i przestrzegania Słowa Bożego 6:1-25
(1). Przestrzeganie Słowa drogą do błogosławieństwa 6:1-3
(2). Miłowanie Boga i nauczanie domowników Słowa 6:4-9
(3). Stosowanie i tłumaczenie Słowa dzieciom 6:10-25
Fragment Pwt :6:4-9 — Szema – (= słuchaj) nazwa codziennej modlitwy każdego izraelity: która wytworzyła się w późnym Judaizmie około II wieku naszej ery. Stanowi ona uroczyste wyznanie wiary w Boga i przyjęcie na siebie obowiązków: jakie spadaja na członków jego królestwa. Obecna Szema składa się z tekstów: Pwt :6:4-9; 11:13-21 oraz Lb15:37-41.
b. Przypomnienie misji: zdobycie Kanaanu 7:1-26
(1). Zniszczenie grzesznych narodów w celu zachowania świętości 7:1-8
(2). Pamiętanie o łaskawym Bogu: który jest wierny przymierzu i 7:9-15
(3). Pamiętanie o potężnym Bogu: który prowadzi do zwycięstwa 7:16-26
Klątwa – (cherem) to starożytne prawo klątwy: które polegało to na całkowitym zniszczeniu objętych nią ludzi i rzeczy. Pociągało za sobą trudną dla zwycięzców rezygnację z łupów na cześć bóstwa: z którego pomocą jak wierzono odniesiono zwycięstwo. Było prawem wojennym: skazującym na zniszczenie tego wszystko: co w przyszłości mogło być niebezpieczne dla zwycięzców. U Izraelitów ważnym moment stanowiło niebezpieczeństwo bałwochwalstwa. W przypadku miasta – prawo klątwy skazywało na zupełne zniszczenie danej miejscowości: domy i dobytek palono: ludzi zabijano.
c. Przypomnienie Bożej troski w czasie ubóstwa i pouczenie by pamiętać o Nim w czasie dostatku 8:1-20
d. Przypomnienie Bożej pomocy: opartej na Bogu: a nie ludziach 9:1-10:11 (1). Zapowiedź zdobycia Kanaanu 9:1-6 (z powodu grzechu Kananejczyków: a nie sprawiedliwości Izraela)
(2). Przypomnienie buntu Izraela 9:7-29
(3). Przypomnienie Bożego miłosierdzia 10:1-11
e. Polecenia związane z błogosławieństwem 10:12-11:32
(1). Boże oczekiwanie: obrzeżcie serca by chodzić Bożymi drogami 10:12-22
(2). Boże oczekiwanie: miłujcie Pana by przestrzegać Jego słowa 11:1-21
(3). Posłuszeństwo drogą do zwycięstwa i błogosławieństwa 11:22-32 Izrael przed wyborem: błogosławieństwo lub przekleństwo 11:26-28
C. Przypomnienie pozostałych Praw 12:1-26:19
W pewnym sensie są to nowe prawa: bo nie dotyczą życia na pustyni: ale życia w Kanaanie.
KODEKS DEUTERONOMICZNY – Księga Praw 12:1-26:19
1. Prawo Ceremonialne – dotyczące kultu Boga 12:1-16:17
a. Prawo dotyczące centralnego miejsca wielbienia Boga 12:1-28 wolność spożywania mięsa (bez krwi) na każdym miejscu wraz z Lewitami 15-25
b. Prawo dotyczące duchowego odstępstwa 12:29-13:19
c. Prawo dotyczące pokarmów 14:1-21
d. Prawo dotyczące dziesięcin rocznych i trzyletnich 14:22-29
e. Prawo dotyczące rok szabatowy 15:1-11
(1). Prawo dotyczące długów 15:1-6
(2). Prawo dotyczące biednych 15:7-11
(3). Prawo dotyczące hebrajskich niewolników 15:12-18
f. Prawo dotyczące pierworodnych ze zwierząt 15:19-23
g. Prawo dotyczące świąt 16:1-17
(1). Prawo dotyczące Święta Paschy i Przaśników 16:1-8
(2). Prawo dotyczące Święta Tygodni 16:9-12
(3). Prawo dotyczące Święta Szałasów 16:13-15
(4). Prawo dotyczące Pielgrzymek 16:16-17
2. Prawo Cywilno-Administracyjne – dotyczące organizacji Izraela 16:18-20:20
a. Prawo dotyczące instytucji sędziów i zarządców 16:18-20
b. Prawo dotyczące odstępstwa od Boga 16:21-17:7
c. Prawo dotyczące poddania się autorytetom 17:8-13
d. Prawo dotyczące instytucji królów 17:14-20
e. Prawo dotyczące instytucji kapłanów 18:1-8 źródło dochodów kapłanów-lewitów Wj 29:27; Kpł 7:31-34; 10:14; Lb 6:20; 18:18; Pwt 18:1-8
f. Prawo dotyczące obcych praktyk religijnych 18:9-14 g. Prawo dotyczące instytucji heroldów Jahwe – proroków 18:15-22
h. Prawo dotyczące miast ucieczki – (więzień) 19:1-14 (Wj21:13; Lb 35:9-34; Pwt 4:41-43; Joz 20:7-8)
i. Prawo dotyczące świadków w sądzie 19:15-21
j. Prawo dotyczące wojny 20:1-20
3. Prawo Socjalne dotyczące praw rodzinnych i socjalnych 21:1-26:19
a. Prawo dotyczące nieznanego sprawcy morderstwa 21:1-9
b. Prawo dotyczące życia rodzinnego 21:10-22:30
(1). Prawo dotyczące małżeństw z branką wojenną 21:10-14
(2). Prawo dotyczące pierworodnego syna 21:15-17
(3). Prawo dotyczące krnąbrnego syna 21:18-21
(4). Prawo dotyczące powieszonych na drzewie 21:22-23
(5). Prawo dotyczące własności brata 22:1-4
(6). Prawo dotyczące separacji różnych rzeczy 22:5-12
(7). Prawo dotyczące czystości seksualnej 22:13-29
c. Prawo dotyczące wyłączenia ze społeczności Izraela 23:1-9
d. Prawo dotyczące czystości obozu 23:10-15
e. Prawo dotyczące zbiegłego niewolnika 23:16-17
f. Prawo dotyczące sakralnego nierządu 23:18-19
g. Prawo dotyczące udzielania pożyczek dla współbraci i dla obcych 23:20-21
h. Prawo dotyczące ślubów 23:22-24
i. Prawo dotyczące korzystania z sadów i pól bliźniego przez głodnych 23:25-26
j. Prawo dotyczące rozwodu 24:1-4
k. Prawo dotyczące nowożeńców 24:5
l. Prawo dotyczące udzielania zastawu 24:6
m. Prawo dotyczące porwań 24:7
n. Prawo dotyczące walki z plagami 24:8-9
o. Prawo dotyczące odbioru pożyczek 24:10-13
p. Prawo dotyczące wypłaty najemnikowi 24:14-15
q. Prawo dotyczące osobistej odpowiedzialności 24:16
r. Prawo dotyczące wdów: sierot i obcokrajowców 24:17-22
s. Prawo dotyczące chłosty 25:1-3
ś. Prawo dotyczące dobroci dla tych: którzy dla nas pracują 25:4
t. Prawo dotyczące lewiratu (szwagrostwa) 25:5-10 Lewirat jest to poślubienie wdowy przez brata jej zmarłego męża celem zapewnienia ciągłości rodu.
u. Prawo dotyczące nieprzyzwoitego zachowania żon broniących męża 25:11-12
v. Prawo dotyczące handlu 25:13-16
w. Prawo dotyczące usunięcia Amalekitów 25:17-19
y. Prawo dotyczące pierwocin i dziesięcin 3-go roku 26:1-11
z. Prawo dotyczące dziesięcin 3-go roku 26:12-15
ż. Wezwanie do posłuszeństwa wynikającego z relacji: Bóg a jego lud Izrael 26:16-19
KODEKS DEUTERONOMICZNY 12:1-26:19 Podział tematyczny
1. Prawa dotyczące życia religijnego
a. Prawo dotyczące centralnego miejsca wielbienia Boga 12:1-28
b. Prawo dotyczące duchowego odstępstwa 12:29-13:18
c. Prawo dotyczące dziesięcin corocznych 14:22-27
d. Prawo dotyczące pierworodnych ze zwierząt 15:19-23
e. Prawo dotyczące przestrzegania trzech głównych świąt 16:1-17
f. Prawo dotyczące usunięcia przedmiotów kultu 16:21-22
g. Prawo dotyczące postępowania z odstępcami 17:1-7
h. Prawo dotyczące obcych praktyk religijnych 18:9-14
i. Prawo dotyczące proroków 18:15-22
j. Prawo dotyczące nierządu 23:18-19
k. Prawo dotyczące wypełniania ślubów i obietnic 23:22-24
l. Prawo dotyczące ofiarowania pierwocin 26:1-11
m. Zawarcie kontraktu pomiędzy Izraelem a Bogiem Jahwe 26:16-19
2. Prawa dotyczące życia obyczajowego
a. Prawo dotyczące pokarmów 14:1-21
b. Prawo dotyczące separacji różnych rzeczy 22:5-12
3. Prawa dotyczące życia społecznego
a. Prawo dotyczące wspierania Bożych pracowników 14:27;18:1-8
b. Prawo dotyczące wspierania potrzebujących
(1). Prawo dotyczące dziesięcin trzyletnich 14:28-29; 26:12-15
(2). Prawo dotyczące darowania długów w siódmym roku 15:1-6
(3). Prawo dotyczące pożyczek dla biednych 15:7-11
(4). Prawo dotyczące uwolnienia niewolników w siódmym roku 15:12-18
(5). Prawo dotyczące własności brata 22:1-4
(6). Prawo dotyczące opieki nad zbiegłym niewolnikiem 23:15-16
(7). Prawo dotyczące braterskich pożyczek 23:20-21
(8). Prawo dotyczące korzystania z sadów i pól bliźniego przez głodnych 23:25-26
(9). Prawo dotyczące udzielania zastawu 24:6
(10). Prawo dotyczące odbioru pożyczek 24:10-13
(11). Prawo dotyczące wypłaty najemnikowi 24:14-15
(12). Prawo dotyczące wdów: sierot i obcokrajowców 24:16-22
(13). Prawo dotyczące dobroci dla tych: którzy dla nas pracują 25:4
4. Prawa dotyczące życia cywilnego
a. Prawo dotyczące sędziów i zarządców 16:18-20
b. Prawo dotyczące poddania się autorytetom 17:8-13
c. Prawo dotyczące królów 17:14-20
d. Prawo dotyczące miast ucieczki (więzień) 19:1-14
e. Prawo dotyczące przesuwania granic 19:14
f. Prawo dotyczące świadków przestępstwa 19:15-21
g. Prawo dotyczące wojny 20:1-20
h. Prawo dotyczące nieznanego sprawcy morderstwa 21:1-9
i. Prawo dotyczące karania przestępców 21:22-23
j. Prawo dotyczące wyłączenia ze wspólnoty 23:1-9
k. Prawo dotyczące czystości obozu 23:10-15
l. Prawo dotyczące porwań 24:7
m. Prawo dotyczące walki z plagami 24:8-9
n. Prawo dotyczące osobistej odpowiedzialności 24:16
o. Prawo dotyczące chłosty 25:1-3
p. Prawo dotyczące prawa lewiratu 25:5-10
r. Prawo dotyczące żon stojących w obronie męża 25:11-12
s. Prawo dotyczące handlu 25:13-16
t. Prawo dotyczące usunięcia Amalekitów 25:17-19
5. Prawa dotyczące życia rodzinnego
a. Prawo dotyczące małżeństw z obcymi 21:10-14
b. Prawo dotyczące praw pierworodnych 21:15-17
c. Prawo dotyczące zbuntowanego syna 21:18-21
d. Prawo dotyczące czystości seksualnej 22:13-29
e. Prawo dotyczące rozwodu 24:1-4
f. Prawo dotyczące nowożeńców 24:5
III. Trzecia mowa Mojżesza 27:1-30:20
„Co Bóg uczyni dla Izraela” – Dziedzictwo Izraela
A. Powaga Przymierza Palestyńskie 27:1- 28:68 Przygotowanie do ustanowienia nowego Przymierza z nowym pokoleniem poprzez ostrzeżenie o przekleństwach i błogosławieństwach.
1. Nakaz spisania prawa na kamieniach w Kanaanie 27:1-8
2. Odpowiedzialność płynąca z bycia narodem Pana 27:9-10
3. Nakaz ogłoszenia błogosławieństw i przekleństw w Kanaanie 27:11-13
4. Ogłoszenie przekleństw 27:14-26
5. Ogłoszenie konsekwencji płynących z nowego Przymierza 28:1-68
a. Obietnica błogosławieństwa za posłuszeństwo 28:1-14
b. Obietnica przekleństwa za nieposłuszeństwo 28:15-68
B. Ustanowienie Przymierze Palestyńskie 29:1-30:20
Przymierze Palestyńskie
Jest to nowe (dodatkowe) przymierze gdyż zostało zawarte z nowym pokoleniem Izraela i dotyczącym nowej rzeczywistości: zamieszkania Izraela w ziemi obiecanej czyli Kanaanie (zwaną dzisiaj: Palestyną stąd nazwa Przymierzem Palestyńskie). Mimo iż jest to nowe przymierze to jednak jest ono kontynuacją lub też rozszerzeniem Przymierza Mojżeszowego zawartego na Horebie (28:69). Dlatego można je nazwać dodatkowym przymierzem. To nowe przymierze zostało zawarte na stepach Moabu: przed wejściem do Kanaanu.
1. Osadzenie Przymierza na Bożej mocy 29:1-7
2. Zawarcie Przymierza 29:8-14 – Izrael ludem Boga Jahwe
3. Podsumowanie Przymierza 29:15-30:10
a. Niech nie będzie odstępcy: abyś nie doświadczył Bożego przekleństwa 29:15-28
b. Obietnica powrotu z niewoli w przypadku nawrócenia się 30:1-10
4. Końcowe uwagi dotyczące Przymierza 30:11-20
a. Przymierze jest realne do zastosowania 30:11-14
b. Przymierze wymaga wyboru chodzenia po jednej z dwóch dróg (drodze życia lub śmierci) 30:15-20
IV. Testament bohatera i mediatora Przymierza 31:1-34:12
A. Mojżesz: jako Wódz – przygotowania do zmiany przywódcy 31:1-30
1. Mojżesz przemawia do Izraela 31:1-6
2. Mojżesz przemawia do Jozuego 31:7-8
3. Mojżesz przemawia do liderów Izraela 31:9-13
4. Bóg przemawia do Mojżesza: aby napisał hymn 31:14-22
5. Bóg przemawia do Jozuego: aby był mężny 31:23
6. Złożenie Księgi Prawa obok Arki Przymierza 31:24-27
7. Izrael gromadzi się by wysłuchać hymn Mojżesza 31:28-30
B. Mojżesz: jako śpiewak – Hymn Mojżesza 32:1-47
C. Mojżesz: jako święty prorok – Śmierć Mojżesza 32:48-34:12
1. Mojżesz ma iść na górę Nebo 32:48-52
2. Mojżesz błogosławi plemiona Izraela 33:1-29
3. Mojżesz ogląda Ziemię Obiecaną 34:1-4
4. Śmierć i opłakiwanie Mojżesza 34:5-8
5. Jozue zastępuje Mojżesza 34:9
6. Pośmiertne wspominanie o Mojżeszu 34:10-12