Na początku cywilizacji, kiedy człowiek prowadził jeszcze życie koczownicze, mieszkając w jaskiniach i posługując się prymitywnymi narzędziami, wszystko było uzależnione od dnia i nocy. Słońce wyznaczało porę polowań, posiłku i snu. W momencie, w którym nasi przodkowie zaczęli uprawiać ziemię, istotne stało się dla nich wyznaczenie pór roku, aby w odpowiednim czasie zasiać ziarno i zebrać plony. Coraz większy rozwój techniki i nauki sprawił, że już tysiące lat temu dostrzeżono powtarzalność zjawisk przyrody (co 365 i ¼ dnia). Wymyślono więc kalendarz. Słowo to wywodzi się z łacińskiego wyrazu calendae, oznaczającego pierwszy dzień miesiąca, i obejmuje nie tylko wydawnictwa (czy pomoce przy obliczaniu lat), ale przede wszystkim system rachuby dni w roku (Ludwik Zajdler, „Dzieje zegara”, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977, s. 16 – więcej na temat historii kalendarza dowiesz się, klikając tutaj).
Dziś oficjalnie używanym kalendarzem na nieomal całej ziemi jest kalendarz gregoriański. Zapewnia on sprawne funkcjonowanie systemów informatycznych, synchronizację komunikacji, umożliwia jednakowe datowanie wydarzeń i wiele innych istotnych działań na świecie. Jedynie Arabia Saudyjska używa kalendarza muzułmańskiego w celach oficjalnych (więcej na jego temat dowiesz się, klikając tutaj). Pierwszy w historii rok rozpoczęty 1 stycznia to rok DCCVIII Ab Urbe Condita (więcej na jego temat dowiesz się, klikając tutaj), 708 rok od założenia miasta Rzymu, czyli według obecnie stosowanej rachuby czasu 46 rok p.n.e.
Kalendarz gregoriański to słoneczny kalendarz juliański (więcej na jego temat dowiesz się, klikając tutaj), do którego wprowadzono niewielką poprawkę, mającą na celu zniwelowanie opóźnienia w stosunku do roku zwrotnikowego (narosłego od roku 46 p.n.e o 10 dni). Aby rok kalendarzowy w kalendarzu juliańskim nadążał za rokiem astronomicznym, papież Grzegorz XIII wprowadził w roku 1582 reformę kalendarza.
Aby odrobić 10 utraconych dni, zdecydowano, że po dniu 4 października 1582 roku nastąpi od razu 15 października. W kalendarzu juliańskim każdy rok, którego liczba dni dzieliła się przez cztery bez reszty, był rokiem przestępnym, czyli liczył 366 dni. W szczególności więc przestępne były wszystkie lata sekularne: 1600, 1700, 1800 itd. W kalendarzu zreformowanym wśród czterech kolejnych lat sekularnych będzie jeden rok przestępny, a trzy zwyczajne. Każdy nieprzestępny rok sekularny przyśpiesza o dzień zdzieranie kartek kalendarza. W efekcie w ciągu czterech wieków nowy kalendarz zaoszczędza trzy dni, które stary kalendarz stracił. Wciąż jednak następuje opóźnienie kalendarza gregoriańskiego, lecz wynosi ono tylko jeden dzień na ok. 3000 lat.
Zreformowany kalendarz zaczęto stosować w Polsce za czasów Stefana Batorego w roku 1582. Inne kraje ociągały się z wprowadzeniem nowego systemu, w użyciu były dwie rachuby czasu. Różniły się one o 10 dni w wieku XVI i XVII, o 11 w wieku XVIII, o 12 w wieku XIX, o 13 w wieku XX. Stopniowo jednak wszystkie kraje Europy przyjęły kalendarz gregoriański, który służy nam do dziś.
W Rosji, na Ukrainie i w Polsce prawosławni i grekokatolicy witają Nowy Rok 1 stycznia, a także 14 stycznia według kalendarza gregoriańskiego, co odpowiada 1 styczniowi według kalendarza juliańskiego. Od X wieku Nowy Rok na Rusi obchodzono 1 marca, lecz w XV wieku święto to przeniesiono na 1 września. Piotr I, który „otworzył okno na Europę”, zmienił kalendarz na zachodnioeuropejski. Liczenie dni od stworzenia świata zastąpił obliczaniem czasu od Bożego Narodzenia. Zmiana ta weszła w życie rozporządzeniem z dnia 19 grudnia 7208 roku od stworzenia świata. W Rosji liczenie lat od narodzin Chrystusa rozpoczęto więc oficjalnie dopiero 1 stycznia 1700 roku. Nowy Rok zaczęto świętować 1 stycznia z 13-dniowym opóźnieniem w stosunku do kalendarza gregoriańskiego.
W Azji Nowy Rok najczęściej obchodzi się w styczniu albo w lutym – święto to jest ruchome, ponieważ stosuje się tam kalendarz księżycowy (muzułmański), liczący od 12 do 13 miesięcy.
Informacje zaczerpnięte z różnych źródeł.
